Strona używa plików cookies, aby ułatwić użytkownikom korzystanie z serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza wyrażenie zgody.

Stanowisko KGP dotyczące przypadków wykonywania przez Policję zlecanych przez straż gminną czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia

Data publikacji 13.09.2011

Unormowania zawarte w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych oraz w rozporządzeniach wykonawczych wydanych na jej podstawie, nie dają strażom gminnym/miejskim podstaw do zwracania się do Policji z prośbą o wykonanie poszczególnych czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia ujawnione w granicach ich właściwości, jeżeli czynności te nie są zastrzeżone do wyłącznego przeprowadzenia przez Policję.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji stanowi, że do zadań Policji należy m. in. nadzór nad strażami gminnymi w zakresie wskazanym odrębnymi przepisami. Wykonywanie tego zadania nie łączy się jednak z wyręczaniem straży z ich obowiązków.

Analizując problem należy wskazać, że art. 14 ust. 2 Ustawy o Policji wskazuje, że Policja wykonuje czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach. Pomimo, że straż gminna jest formacją samorządową, to nie jest organem samorządowym, a tym samym przywołany art. 14 ust. 2 nie nakłada na Policję obowiązku udzielania przedmiotowej pomocy straży gminnej.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy o strażach gminnych, strażnik uprawniony jest do dokonywania czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia (...) w trybie i zakresie określonym w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.Oznacza to tym samym, że wszelkie, nie wyłączone do prowadzenia przez Policję czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenia, strażnik ma prawo wykonywać samodzielnie.

W literaturze pojawia się jednak pogląd, że z uwagi na fakt, że w art. 12 ust. 1 pkt 8 ustawy o strażach gminnych ustawodawca upoważnił straż do żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych, to oznacza to tym samym, że straż gminna ma prawo żądać od Policji przeprowadzania w jej imieniu czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenia.

Ta błędna, zdaniem Wydziału Prewencji BPiRD KGP, interpretacja w praktyce powoduje wiele wątpliwości i prowadzi do złych praktyk stosowanych przez strażników, a polegających na masowym przekazywaniu próśb do Policji o wykonanie poszczególnych czynności, np.: przesłuchania świadka wykroczenia, przesłuchania osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia, czy doręczenie wezwania osobie przebywającej w innej miejscowości.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem, że straż gminna ma prawo do żądania takiej pomocy od Policji.

Obowiązki Policji w toku czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia określa przede wszystkim ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. W świetle jej przepisów Policja zobowiązana jest wykonać pewne czynności w tych sprawach na rzecz innych podmiotów, lecz tylko w granicach swojej właściwości, a także na rzecz podmiotów w ogóle nie posiadających uprawnień do ich prowadzenia. Dotyczy to czynności zatrzymania osoby, przymusowego doprowadzenia świadka, ustalenia miejsca pobytu osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia, a także, w stosunku do organów wskazanych w art. 17 § 4 k.p.w.( do których straży gminnej nie można zaliczyć), ustalenia, czy istnieją podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie i zebrania danych niezbędnych do sporządzenia takiego wniosku ( art. 45, 50, 52, 53, 56 § 1 i 3 k.p.w.).

Oznacza to tym samym, że zgodnie z wolą ustawodawcy, wskazaną w treści art. 56 § 2 k.p.w., straż gminna uprawniona jest do samodzielnego prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia i posiada odpowiednie instrumenty prawne umożliwiające to. Policja zobowiązana jest natomiast, na wniosek straży gminnej/miejskiej, wykonać jedynie czynności zastrzeżone do jej kompetencji, np. ustalenie miejsce pobytu osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia (art. 53 k.p.w.).

Analizując wskazany w piśmie problem wskazać należy, że napływające do jednostek Policji prośby straży gminnej/miejskiej o wykonanie czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia wypada jedynie traktować jako zwracanie się o pomoc prawną.

Jednakże przez analogię do art. 7 i art. 68 k.p.w. należy uważać, że pomoc prawna funkcjonuje wewnątrz tego samego organu procesowego (np. sądu, Policji), a nie na granicy różnych organów procesowych (np. straży gminnej i Policji).

Do wykonywania czynności procesowych w imieniu innego organu zewnętrznego, który samodzielnie może wykonywać zlecane czynności procesowe, wymagana jest podstawa prawna, której w opisanym przypadku nie ma.

Straże gminne działają poza strukturą Policji. Są odrębną formacją, której ustawodawca nadał prawo do samodzielnego prowadzenia szeroko rozumianych czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia.

Tym samym, zdaniem Wydziału Prewencji BPiRD KGP, nie ma podstaw prawnych do zwracania się przez straże z prośbą do Policji o wykonywanie czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia, do których straż jest uprawniona. Organów tych nie wiąże też instytucja pomocy prawnej.

 

Źródło: Wydział Zabezpieczenia Prewencyjnego Biura Prewencji KGP

Powrót na górę strony