Nadzór KGP nad strażami gminnymi (miejskimi)
Stanowisko BPiRD KGP, poparte opinią Biura Prawnego KGP, dotyczące istoty nadzoru fachowego sprawowanego przez Komendanta Głównego Policji nad strażami gminnymi (miejskimi).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych nadzór nad działalnością straży sprawuje wójt, burmistrz (prezydent miasta), a w zakresie fachowym – Komendant Główny Policji poprzez właściwego komendanta wojewódzkiego/Stołecznego Policji. Na podstawie art. 9 ust. 2 przedmiotowej ustawy, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał w dniu 12 sierpnia 2004 r. rozporządzenie w sprawie zakresu i sposobu współpracy Policji ze strażami gminnymi (miejskimi) oraz zakresu sprawowania przez Komendanta Głównego Policji nadzoru nad działalnością straży. W § 5 tego rozporządzenia określono jedynie zakres sprawowania przez Komendanta Głównego Policji fachowego nadzoru nad działalnością straży gminnych (miejskich).
W związku z powyższym, zagadnienie sprawowania przez Komendanta Głównego Policji (poprzez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego/Stołecznego Policji) fachowego nadzoru nad strażami gminnymi (miejskimi) budzi pewne wątpliwości prawne. Spowodowane one są przede wszystkim szczątkowym i lakonicznym unormowaniem przedmiotowego zagadnienia w powołanych wyżej aktach prawnych. Zarówno bowiem w ustawie o strażach gminnych, jak i w wydanym na jej podstawie rozporządzeniu, nie sprecyzowano na czym ma polegać fachowy nadzór, a w szczególności nie określono trybu jego sprawowania przez Policję. W powyższych aktach prawnych nie określono także instrumentów skutecznego oddziaływania na działalność nadzorowanych straży, co stanowi o istocie nadzoru w znaczeniu ścisłym. Przewidziane bowiem w § 5 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia, uwagi i wnioski nie są wiążącymi dyrektywami wytyczającymi kierunki zmian w sposobie realizacji zadań podlegających nadzorowi jednostek straży.
W ocenie Biura Prewencji i Ruchu Drogowego KGP przez nadzór fachowy należy rozumieć planowe czynności sprawdzające wykonywane przez Komendanta Głównego Policji za pośrednictwem komendantów wojewódzkich/Stołecznego Policji.
Celem czynności jest natomiast sprawdzenie sposobu realizacji zadań i obowiązków prawnych nałożonych na straż gminną (miejską) ustawą o strażach gminnych, identyfikacja występujących problemów, formułowanie i wyciąganie wniosków, wskazywanie rozwiązań,
a następnie przekazywanie ich kierownictwu KGP oraz właściwej radzie gminy, burmistrzowi (prezydentowi miasta).
Używanie określenia „kontrola” i stosowanie procedur przypisanych kontroli przy sprawowaniu nadzoru fachowego nad strażami gminnymi (miejskimi), jest zbyt szerokim rozumieniem pojęcia „nadzór fachowy”. Zgodnie bowiem z treścią § 13 Zarządzenia nr 7 z dnia 29 marca 2001 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania kontroli Urzędu Obsługi Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz organów i jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych i nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, do kontroli uprawnione są jedynie ściśle określone komórki organizacyjne. Kontrola nieodzownie powiązana jest również z uprawnieniami do podejmowania przewidzianych prawem środków wiążących nadzorowanego. W omawianym przypadku brak jest tego bezpośredniego związku.
Źródło: Wydział Zabezpieczenia Prewencyjnego Biura Prewencji KGP