Obowiązki policjanta w zakresie udzielania pierwszej pomocy - Pierwsza pomoc - Wydział Doskonalenia Zawodowego KSP

Życie nas często zaskakuje, a sytuacje wymagające udzielenia pomocy zdarzyć się mogą wszędzie i każdemu z nas, dlatego warto się uczyć udzielania pomocy nawet, gdyby miały przydać się jeden raz i przyczyniły się do uratowania życia jednego człowieka. Każdy może znaleźć się w sytuacji, w której od niego będzie zależało nie tylko zdrowie, lecz i życie drugiego człowieka. Najgorsza w takich sytuacjach jest bezradność.

Tylko znajomość podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy pomoże nam opanować zdenerwowanie, umożliwi rzeczową ocenę sytuacji oraz ułatwi rozpoznanie zagrożeń.
Wielu poszkodowanych umiera przed przyjazdem Pogotowia Ratunkowego. Dlatego też, gdy znajdziemy się w sytuacji wymagającej udzielenia pomocy nie wolno nam zwlekać z jej udzielaniem – często nie godziny czy minuty, lecz sekundy decydują o ludzkim życiu. Pierwsza pomoc nie ma zastąpić pomocy medycznej, ma ją tylko wyprzedzić, umożliwić dożycie osobie poszkodowanej do czasu przyjazdu pomocy kwalifikowanej.

Podstawowe zabiegi ratujące życie nie wymagają ani specjalistycznego sprzętu, ani kwalifikacji medycznych. Bardzo często wystarczy, że będziemy wiedzieli, co należy zrobić w danej sytuacji lub czego nie robić. Zadaniem osoby udzielającej pomocy jest zabezpieczenie ratowanego. Osoba udzielająca pomocy winna zabezpieczyć poszkodowanego przed uduszeniem lub wykrwawieniem się (jak wynika ze statystyk, są to najczęstsze przyczyny zgonu osób poszkodowanych). Najtrudniej jest udzielić pomocy osobie, której nie znamy, nie wiemy, co jej się stało, na co choruje i na dodatek nie możemy się z nią porozumieć lub gdy porozumienie ze względu na zaburzenia świadomości – jest utrudnione. W takiej sytuacji jesteśmy zdani na siebie samych. Bez podstawowej wiedzy nie poradzimy sobie.
Czasami wystarczy tylko w odpowiednim momencie wezwać Pogotowie Ratunkowe, a do jego przyjazdu odpowiednio ułożyć ratowanego. Czasami jednak gdy mamy do czynienia z krwotokiem, obcięciem części ciała lub dużymi, otwartymi ranami – musimy pokonać własne odczucia :lęk, obrzydzenie.

Niewątpliwie udzielanie pomocy przedmedycznej nie jest łatwe. Wymaga opanowania podstawowych umiejętności, sprawności, a często dużej odporności psychicznej. Musimy jednak pamiętać, że jest to obowiązek prawny, i moralny każdego człowieka (a w przypadku policjanta również obowiązek służbowy).  Zaniechanie działania – z prawnego punktu widzenia wiąże się z odpowiedzialnością karną.

Obowiązek udzielania pierwszej pomocy przez każdego policjanta wynika z Kodeksu Karnego, Ustawy o Policji, Ustawy prawa o ruchu drogowym, Ustawy o państwowym ratownictwie medycznym oraz Rozporządzeń Rady Ministrów.

KODEKS KARNY
Art. 162 kodeksu karnego stanowi:
§1.Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszczerbku ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolnoścido lat 3.

(…)Zwolnienia z obowiązku będzie maiło miejsce wtedy, gdy pogotowie jest już na miejscu lub na miejscu jest lekarz mogący udzielić pomocy. Do czasu przybycia pogotowia ratunkowego obowiązek udzielenia pomocy w granicach wyznaczonych sytuacją ciąży na każdym, który pomocy takiej ze względy na miejsce przebywania jest w stanie udzielić.
(KK Część szczególna pod red. A. Zolla, t. 2, Kraków 1999, ss. 318 – 323.)

§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Komentarz do art. 162 § 2 kk   
 ( ... ) Charakter koniecznej do wykonania pomocy wyznacza konkretna sytuacja. Standard tej pomocy jest wyznaczony konkretnym położeniem, w jakim znalazł się człowiek wymagający pomocy, stanem wiedzy osoby zobowiązanej oraz środkami, jakimi dysponuje zobowiązany do udzielenia pomocy.
(KK Część szczególna pod red. A. Zolla, t. 2, Kraków 1999, ss. 318 – 323.)

Z wyżej przytoczonego przepisu wynika, że każda osoba, która znalazła się na miejscu zdarzenia jest zobowiązana do udzielenia pierwszej pomocy w oparciu o swoja wiedzę, w zakresie dostępnych możliwości oraz przy użyciu środków, jakimi dysponuje.

USTAWA O POLICJI

Art. 1 Ust.2 Do podstawowych zadań Policji należą:
1. Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra.


USTAWA PRAWO O RUCHU DROGOWYM.

Art. 44
ust. 1 Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany:
a) zatrzymać pojazd nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,
b) przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku,
c) niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku, a by nie powodował zagrożenia lub tamowania ruchu, jeżeli nie ma zabitego lub rannego
d) podać swoje dane personalne i dane personalne właściciela lub posiadacz pojazdu oraz dane dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku

ust. 2 Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany ponadto:
a) udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję;
b) nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku;
c)pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia się - niezwłocznie powrócić na to miejsce.


USTAWA Z DNIA 8 WRZEŚNIA 2006 R. O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM

Art. 4.
Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Art. 5.
1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.  Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.2) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.


Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków użycia przez policjanta środków przymusu bezpośredniego (Dz. U. nr 70 poz. 410 z dn. 12.10.1990 z późniejszymi zmianami).

§16
ust. 1. Jeżeli wskutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie osoby, policjant jest obowiązany natychmiast udzielić tej osobie pierwszej pomocy a w razie potrzeby – spowodować podjęcie wobec niej medycznych działań ratowniczych w rozumieniu przepisów o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
ust. 2 Kobiecie ciężarnej, wobec której użyto środka przymusu bezpośredniego, zawsze zapewnia się pomoc lekarską.


Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2005r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania przy użyciu broni palnej przez policjantów oraz zasad użycia broni palnej przed oddziały i pododdziały zwarte Policji (Dz. U. z 2005r. nr 135 poz. 1132).

§4.1. jeżeli wskutek użycia broni palnej nastąpiło zranienie osoby albo widoczny stan bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, policjant jest obwiązany, z zachowaniem bezpieczeństwa własnego i innych osób oraz bez zbędnej zwłoki, udzielić osobie poszkodowanej pierwszej pomocy i następnie spowodować podjęcie wobec niej medycznych działań ratowniczych w rozumieniu przepisów o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy nie istnieje, gdy zdarzenie, sytuacja kryzysowa przerasta wiedzę, umiejętności i kompetencję  policjanta, a rozwiązanie problemu leży w zakresie i kompetencji służb specjalistycznych, np.: ratownictwa wodnego, ratownictwa medycznego.


Prawo cywilne opisuje udzielanie pierwszej pomocy jako: „nie zlecone wykonanie zadania”.
Art. 757 stanowi, że: „Kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu ratuje jego dobro, może żądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odnosiło skutku i jest odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo”.

Wykonawca, jak więc z tego wynika, nie zleconego zadania odpowiada za szkody powstałe w wyniku niewłaściwie wykonanych czynności jedynie wówczas, gdy te szkody są następstwem rozmyślnego lub wyraźnie niedbałego wykonania zadania. (Kodeks Cywilny- Dz. U Nr 16, póź. 93 z póź. zm. )

kom. Teresa Zabawa