Komisariat Kolejowy Policji w Warszawie - O jednostce - Komisariat Kolejowy Policji

Początki Policji kolejowej sięgają początku lat 20-ych ubiegłego stulecia, gdyż po utworzeniu Policji Państwowej, dokładnie 30 grudnia 1919 r. Minister Spraw Wewnętrznych podpisał rozporządzenie, dotyczące organizacji oddziałów Policji Państwowej, pełniących służbę na kolejach. Wynikało to z porozumienia zawartego z Ministrem Kolei Żelaznych na mocy, którego funkcjonariusze służyli na poszczególnych odcinkach, zwłaszcza przy magazynach i obiektach kolejowych. Z czasem rozpoczęto prace nad zmianą organizacji Policji kolejowej. Jej celem była skuteczna walka z kradzieżami na dworcach kolejowych, które w tamtych czasach stały się wręcz plagą. 4 stycznia 1921 r. w ministerstwie odbyło się spotkanie przedstawicieli: Sekcji Bezpieczeństwa Publicznego i Prasy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Komendy Głównej Policji Państwowej oraz władz kolejowych, podczas którego uzgodniono z jednej strony zmniejszenie liczby posterunków (wartowniczych), z drugiej - zwiększenie służb patrolowych. Ponadto dla prawidłowego przebiegu procesu zarządzania, w tym dyslokacji patroli zdecydowano o powołaniu specjalnych komisariatów i posterunków policyjnych. Uzgodnienia ze stycznia 1921 r. znalazły odzwierciedlenie w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 4 maja 1921 r., na mocy którego powołano specjalne komisariaty i posterunki na stacjach kolejowych.

W 1926 r. w Warszawie funkcjonowały cztery komisariaty kolejowe. Komisariat I Kolejowy mieścił się obok Dworca Warszawa-Główna. Jego kierownikiem był podkomisarz Czesław Ciesielski. Komisariat II Kolejowy usytuowany był w rejonie Dworca Warszawa-Gdańska. Szefował mu aspirant Władysław Rodkiewicz. Komisariatem III Kolejowym Dworzec Warszawa-Wschodnia kierował aspirant Jan Stypułkowski, który kierował w tym czasie także Komisariatem IV Kolejowym przy Dworcu Warszawa-Wileńska.Ten ostatni mieścił się w budynku przy ul. Wileńskiej 11. Trzypiętrowa kamienica z oficynami została wzniesiona około 1900 r. Jeszcze przed 1939 r. została nadbudowana od frontu o jedną kondygnację.

Obowiązki funkcjonariuszy okresu międzywojennego, w tym pełniących służbę na kolei, zostały szczegółowo opisane w „Tymczasowej instrukcji dla Policji Państwowej. Podręcznik dla szkolenia na posterunkach i w komisariatach”. Czytamy w niej m.in., że do obowiązków policjantów należało: zapobieganie przestępstwom oraz ich ujawnianie przy szczególnym uwzględnieniu ochrony podróżnych i ich mienia, mienia kolei żelaznych i przewożonych towarów, a także zapobieganie niszczeniu lub uszkadzaniu urządzeń kolejowych, współdziałanie z organami kolejowymi w akcji ratunkowej przy katastrofach kolejowych oraz natychmiastowe reagowanie w przypadku ujawnienia łamania prawa (np. przechodzenia osób nieuprawnionych przez tory kolejowe, wskakiwanie do pociągów będących w ruchu itp.).

Zalecano, by policjanci zwracali baczną uwagę na wszystkie osoby podejrzane, zwłaszcza „wałęsające się” z workami, paczkami, bagażami itp. w obrębie terenów kolejowych, ramp oraz miejsc postoju pociągów i wagonów. Ewentualną rewizję należało przeprowadzić według określonych zasad: „w razie uzasadnionego podejrzenia, zwłaszcza gdy dana osoba nie może należycie wylegitymować się z posiadanego bagażu (…). Bagaż ręczny należy rewidować w obecności jego posiadacza. Przedsiębranie rewizji przesyłek kolejowych może nastąpić przed nadaniem lub po wydaniu ich właścicielowi przez urzędy kolejowe”.

Ważna w policyjnej pracy była (i nadal jest) spostrzegawczość i pamięć. Cechy te niezbędne były podczas np. obserwacji pasażerów przyjeżdżających bądź oczekujących na odjazd pociągu. Dzięki tym umiejętnościom funkcjonariusze rozpoznawali (rozpoznają) w tłumie osoby poszukiwane przez Policję lub tzw. zawodowych złodziei kolejowych. W okresie międzywojennym także ten zakres regulowała Instrukcja: „jeżeli znany złodziej kolejowy lub inna osoba podejrzana wsiada do pociągu, należy natychmiast ostrzec poufnie konduktora”.

Oprócz pracy operacyjnej funkcjonariusze pełnili również służbę patrolową, podczas której sprawdzali, znajdujące się na terenie kolejowym, magazyny, warsztaty i inne miejsca szczególnie narażone na próby przedostania się osób trzecich. Podczas takich służb policjanci byli zobowiązani do zwracania uwagi, „aby nikt nieuprawniony nie otwierał wagonów, stojących na torze kolejowym, nie wchodził do nich i niczego nie wynosił, w razie zauważonego uszkodzenia zamknięcia lub zauważonej kradzieży zabezpieczyć wagon oraz niezwłocznie zawiadomić właściwego przedstawiciela kolei, celem spisania protokółu”.

W Instrukcji określono również sposób postępowania w przypadku katastrofy kolejowej. „Funkcjonariusz policji obowiązany jest przedewszystkiem zaalarmować najbliższe organa kolejowe oraz posterunek policji, którego komendant winien niezwłocznie udać się na miejsce katastrofy, zawiadamiając o tem równocześnie właściwego przełożonego i używając odpowiedniej ilości potrzebnych do pomocy funkcjonariuszów policji, ewentualnie z sąsiednich posterunków. Ze względu na to, że akcja ratownicza należy w pierwszym rzędzie do władz kolejowych, które za jej celowe i skuteczne przeprowadzenie są odpowiedzialne, przeto organa policji obowiązane są do współdziałania w miarę możliwości z organami kolejowemi oraz pomagania im w czynnościach ratowniczych, unikając wszystkiego, co mogłoby doprowadzić do wzajemnych tarć i nieporozumień”. (…) Najstarszy stopniem służbowym funkcjonariusz policji, obecny na miejscu katastrofy, winien objąć dowództwo nad policją oraz po koniecznym zabezpieczeniu dobra kolejowego winien zebrać wszelkie informacje o powodach katastrofy i okolicznościach jej towarzyszących, złożyć sprawozdanie o zachowaniu się funkcjonariuszów policji pod jego rozkazami, o czasie w ciągu jakiego byli zajęci, przez kogo zaalarmowano władze kolejowe i pogotowie ratunkowe, jakie czynności zostały rzeczywiście dokonane, czy to przy wzywaniu pogotowia ratunkowego, czy przy udziale w ratowaniu lub przy innych czynnościach oraz kiedy organa policji wycofano.” (Instrukcja kolejowa dla Policji Państwowej – rozkaz Komendanta Głównego PP nr 333 I). Podczas tego typu wydarzeń policjanci starali się jak najszybciej pomóc pokrzywdzonym, czuwali nad ich bezpieczeństwem oraz zabezpieczali ślady na miejscu zdarzenia i pobliski teren przed dostępem osób nieuprawnionych.

Komisariat Kolejowy Policji w Warszawie w obecnej formie istnieje od 15 grudnia 1998 roku kiedy z połączenia dotychczasowo działających Komisariatów Kolejowych: Warszawa Wschodnia, Warszawa Centralna, Warszawa Zachodnia, Warszawa Gdańska i Warszawa Praga. Mieści się on w podziemiach dworca PKP Warszawa Centralna. Nowe pomieszczenia, należące do PKP zostały wyremontowane ze środków finansowych gminy Warszawa-Centrum i oddane do użytku policjantom. Warto tu zaznaczyć, że pomoc gminy nie zakończyła się tylko i wyłącznie na remoncie pomieszczeń służbowych ale na bieżąco, na ręce policjantów z Komisariatu Kolejowego przekazywane są coraz to nowsze i bardziej zaawansowane technicznie sprzęty, ułatwiające codzienną służbę w tym nowe komputery i radiowozy.

Pod swoją opieką mamy około 90% wszystkich terenów kolejowych w granicach Miasta Stołecznego Warszawy co powoduje, że terytorialnie KKP w Warszawie posiada bardzo rozległy rejon służbowy. Każdego dnia pilnujemy ładu i porządku na wszystkich dworcach kolejowych i przystankach osobowych w granicach miasta stołecznego. Jednak to tylko niewielka część naszego rejonu służbowego w skład którego wchodzą jeszcze szlaki kolejowe, obwodnice, tory postojowe, wagonownie, lokomotywownie oraz stacje towarowe. Ponadto teren na którym działamy leży nie tylko na powierzchni ale również w podziemiach.

W tak rozległym rejonie skuteczna walka z przestępczością i wandalizmem nie byłaby możliwa bez współpracy z innymi służbami. I tak na mocy zawartych porozumień współpracujemy ze Strażą Ochrony Kolei, Strażą Miejską, Strażą Graniczną i Żandarmerią Wojskową. Jesteśmy jedną z niewielu jednostek na której terenie można zauważyć tak dużą różnorodność patroli. Są to tzw. patrole mieszane w których dowódcą jest policjant Komisariatu Kolejowego, który ładu i porządku pilnuje wspólnie z funkcjonariuszem innych służb (SOK-istą, Strażnikiem Miejskim, Strażnikiem Granicznym bądź Żandarmem).

Policjanci z tutejszej jednostki pełnią służbę również w pociągach, zarówno podmiejskich jak i dalekobieżnych. Na podstawie comiesięcznej analizy, w KKP w Warszawie typowane są najbardziej zagrożone pociągi w których następnie patrole policyjne czuwają nad bezpieczeństwem na trasie całego przejazdu.

W chwili obecnej w KKP w Warszawie zatrudnionych jest 97 funkcjonariuszy Policji oraz 6 pracowników cywilnych (stan na 25.05.2023r). KKP w Warszawie składa się z 2 wydziałów ( kryminalnego i prewencji). Najliczniejszym z nich jest Wydział Prewencji, który podzielony jest na cztery ogniwa patrolowo – interwencyjne oraz Referat Wywiadowczy. Policjanci tych ogniw codziennie, przez 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu strzegą bezpieczeństwa wszystkich osób przebywających w podległym rejonie. Jak ciężka jest i wymagająca praca w tej jednostce znamionuje chociażby fakt, że przez sam tylko Dworzec Centralny w ciągu roku „przewija się” około 16 milionów osób, a każdego dnia tylko z największych dworców odprawianych jest ponad 2 tys. pociągów. Dworzec Centralny to zdecydowanie jeden z najważniejszych węzłów komunikacyjnych w Polsce. To tutaj rozpoczyna się ale i kończy większość podróży.

Sytuacja taka powoduje, że policjanci Naszego Komisariatu nie mogą sobie pozwolić nawet na chwilę nieuwagi. Codziennie spośród tłumu starają się wytypować potencjalnych złodziei i innych przestępców, którym tłum zapewnia anonimowość. To właśnie na zwalczanie kradzieży (kieszonkowych i bagażu) KKP w Warszawie kładzie szczególny nacisk. Największa liczba patroli kierowana jest w rejon warszawskich dworców kolejowych a przede wszystkim na Dworzec Centralny. W skład tych patroli wchodzą najbardziej doświadczeni funkcjonariusze dla których rozpoznanie w tłumie złodzieja nie stanowi żadnego problemu. Ponadto duże skumulowanie się patroli na terenie dworca powoduje, że policjanci są w każdej chwili widoczni dla podróżnych, którym służą swoją pomocą nie tylko w przypadku kiedy coś się stanie, ale i serdecznie i uprzejmie odpowiadają na różne pytania podróżnych.

Jednak Nasza praca to nie tylko ściganie przestępców. Każdego dnia czuwamy, aby podróżni bezpiecznie przemieszczali się przez warszawskie dworce. Poza tym opiekujemy się również osobami, które z różnych przyczyn, często niezależnych od siebie stracili dach nad głową. Pomagamy im w znalezieniu placówek pomocowych, noclegowni. Informujemy ich również, gdzie i w jaki sposób mogą otrzymać pomoc zarówno materialną jak i medyczną.

asp.szt. Artur Wojdat

( w artykule wykorzystano materiały Pani Eweliny Kucharskiej)